وجود، انضمام و اشتقاق؛ تأملي در نظرية ميرداماد دربارة موجوديت و اشتقاق
محورهای موضوعی : مطالعات حوزه فلسفه و حکمت اسلامی
1 - دانشگاه تربيت مدرس
کلید واژه:
چکیده مقاله :
ميرداماد در قبسات و افق مبين، دو استدلال عليه انضمامي بودن وجود ارائه كرده است كه در اين نوشتار به دو مسئله دربارة اين استدلالها پرداخته خواهد شد. نخست اينكه آيا استدلالهاي ميرداماد سابقة تاريخي دارند؟ دوم اينكه آيا نتيجة اين استدلالها، از نظرية ميرداماد دربارة اشتقاق «موجود» حمايت ميكند؟ به مسئلة نخست، پاسخي جزئي داده خواهد شد؛ به اين صورت كه دو مورد از مشهورترين استدلالهاي حكما و متكلمين (مشخصاً استدلال مشهور سهروردي و استدلال شارح مقاصد) انتخاب و دلايلي اقامه خواهد شد مبني بر اينكه استدلالهاي ميرداماد نهتنها با اين استدلالها متفاوت هستند بلكه بلحاظ منطقي و جدلي بر اين استدلالها برتري دارند. اما به مسئلة دوم، پاسخي كامل داده خواهد شد؛ به اين صورت كه اگر يكي ديگر از نظريات ميرداماد دربارة وجود (عدم سبق وجود بر شيء) را مفروض بگيريم، انضمامي نبودن وجود، عدم اشتقاق «موجود» را در پي خواهد داشت.
In his books of al-Qabasat and al-Ufuq al-mobin, Mir Damad has presented two arguments against the annexed nature of existence. In this paper, the writer deals with two questions regarding these arguments. The first is whether Mir Damad’s arguments have a historical background, and the second is whether their consequences support his theory on the derivation of “existent”. Here, the first question is answered briefly by presenting two of the most famous arguments of philosophers and mutikallimun (particularly, Suhrawardi’s famous argument and that of the commentator of Maqasid). Next, the writer provides some reasons indicating that not only are Mir Damad’s arguments different from them but they are also logically and polemically superior to them. Nevertheless, a complete response is given to the second question by arguing that if we take one of Mir Damad’s theories of existence (non-precedence of existence to the object) for granted, the non-annexed nature of existence would result in the non-derivation of the “existent”.