بررسي مسئلة فقر وجودي در حكمت متعاليه
محورهای موضوعی : ملاصدراپژوهی و اندیشۀ حکمت متعالیهسيدحميد طالب‌زاده 1 , مرضيه افراسيابي 2 *
1 - دانشگاه تهران
2 - دانشگاه تهران
کلید واژه: اصالت وجود فقر وجودي مناط نياز معلول به علت امكان ذاتي وجود رابط ,
چکیده مقاله :
در اين مقاله، مسئلة فقر وجودي با توجه به سير مفهومي آن از آغازين مراحل شكلگيري فلسفة‌اسلا‌مي تا زمان صدرالمتألهين مورد بررسي قرار گرفته و در اين راستا تلا‌ش شده علا‌وه بر تبيين معناي موردنظر صدرالمتألهين از فقر ذاتي موجودات، نشانه‌هايي از اين بحث كه در فلسفة پيش صدرايي نيز مطرح شده مورد بررسي قرار گيرد. از اينرو ابتدا با برجسته كردن برخي اشارات در كلا‌م فيلسوفان بزرگ پيش از ملاصدرا همچون فارابي، ابن‌سينا و سهروردي در مباحثي همچون مناط نياز معلول به علت و دوام احتياج معلول به علت، تلا‌ش شده تا نكات مرتبط با اين بحث استخراج شود و در نهايت به بيان ديدگاه ملاصدرا در خصوص اين بحث و نتايج و لوازم آن در فلسفة صدرايي و تمايز آن با فلسفة پيش‌صدرايي پرداخته شده است. بنابرين هدف اينست كه هم سير بحث نشان داده شود و هم تحولي كه با فلسفة صدرايي در اينباره اتفاق افتاده مورد توجه قرار گيرد و بدين ترتيب اهميت و جايگاه والا‌ي اين مسئله در نظام فلسفي حكمت متعاليه بيش از پيش آشكار گردد.
This paper examines the problem of ontological indigence given its conceptual development from the earliest stages of the formation of Islamic philosophy to the time of Mulla Sadra. In doing so, the writers have tried to study some traces of this discussion in pre-Sadrian philosophy in addition to explaining Mulla Sadra’s intended meaning of the essential indigence of beings. To this end, they have initially explained some of the related points by highlighting certain hints to this discussion in the words of certain prominent pre-Sadrian philosophers such as Farabi, Ibn Sina, and Suhrawardi in their treatment of such problems as the criterion of the dependence of the effect on the cause and the continuity of this dependence. Finally, the authors have dealt with Mulla Sadra’s view of this problem, its consequences and concomitants in Sadrian philosophy, and its distinctions from similar discussions in pre-Sadrian philosophy. The main objective here is not only to unfold the development of the discussion of ontological indigence but also to pay attention to the changes in this regard in the light of Sadrian philosophy. In this way, the writers hope to demonstrate the significance and supreme place of this problem in the Transcendent Philosophy more than ever before.
ابراهيمي ديناني، غلامحسين، قواعد كلي فلسفي در فلسفه اسلامي، ج2، تهران، پژوهشگاه علوم انساني و مطالعات فرهنگي، 1380.#
ابراهيمي ديناني، غلامحسين، وجود رابط و مستقل در فلسفه اسلامي، تهران، موسسه پژوهشي حكمت و فلسفه ايران، 1383.#
ابراهيمي ديناني، غلامحسين، شعاع انديشه و شهود در فلسفه سهروردي، تهران، موسسه انتشارات حكمت، 1383.#
ابن‌سينا، الهيات شفا، قم، نشر مكتبه آيت الله مرعشي،1404ق.#
ابن‌سينا، التعليقات، بيروت، مكتبه الاعلام الاسلامي، 1404ق.#
ابن‌سينا، رسائل ابن‌سينا، قم، انتشارات بيدار، 1404 ق.#
ابن‌سينا، اشارات و تنبيهات، قم، نشر البلاغه، چاپ اول، 1375.#
حكاك، سيدمحمد، «امكان فقري»، فلسفه، دانشكده ادبيات و علوم انساني دانشگاه تهران، ش6 و 7، زمستان 1381.#
سهروردي، مجموعه مصنفات شيخ اشراق، تصحيح و ترجمه هانري كربن، سيدحسين نصر و نجفقلي حبيبي، تهران، موسسه تحقيقات و مطالعات فرهنگي، 1375.#
ملاصدرا، الحكمة المتعالية في الاسفار العقلية الاربعة، ج1، تصحيح و تحقيق دكتر غلامرضا اعواني، به اشراف و مقدمه آيت‌الله سيد محمد خامنه‌اي، تهران، بنياد حكمت اسلامي صدرا، 1383.#
ملاصدرا، الحكمة المتعالية في الاسفار العقلية الاربعة، ج2، تصحيح و تحقيق مقصود محمدي، به اشراف آيت‌الله سيدمحمد خامنه‌اي، تهران، بنياد حكمت اسلامي صدرا، 1380.#
ملاصدرا، الحكمة المتعالية في الاسفار العقلية الاربعة، ج3، تصحيح و تحقيق مقصود محمدي، به اشراف آيت‌الله سيدمحمد خامنه‌اي، تهران، بنياد حكمت اسلامي صدرا، 1383.#
ملاصدرا، الشواهدالربوبية في المناهج السلوكيه، تصحيح، تحقيق و مقدمه دكتر سيد مصطفي محقق داماد، به اشراف آيت‌الله سيد محمد خامنه‌اي، تهران، بنياد حكمت اسلامي صدرا، 1391.#
ملاصدرا، مفاتيح الغيب، تصحيح محمد خواجوي، تهران، موسسه تحقيقات فرهنگي، 1363.#
ملاصدرا، المبدا و المعاد، تصحيح تحقيق و مقدمه دكتر محمد ذبيحي، دكتر جعفر شاه نظري، به اشراف آيت‌الله سيد محمد خامنه‌اي تهران، بنياد حكمت اسلامي صدرا، 1381.#
ملاصدرا، ايقاظ النائمين، تصحيح تحقيق مقدمه و تعليق دكتر محمد خوانساري، به اشراف آيت‌الله سيد محمد خامنه‌اي تهران تهران، بنياد حكمت اسلامي صدرا، 1386.#
عبوديت، عبدالرسول، درآمدي بر نظام حكمت صدرائي، تهران، انتشارات سمت، 1388.#
فارابي، «رسائل فلسفي فارابي»، ترجمه سعيد رحيميان، تهران، انتشارات علمي فرهنگي، 1387.#
فارابي، فصوص الحكمه، تهران، نشر انجمن آثار و مفاخر فرهنگي، 1381.#
مطهري، مرتضي، مجموعه آثار، ج6، تهران، نشر صدرا، 1389.#