ناموس طبيعت بمثابه راهكار سعادت بشر
محورهای موضوعی : ملاصدراپژوهی و اندیشۀ حکمت متعالیه
آیت‌الله سیدمحمد خامنه‌ای
1
(بنیاد حکمت اسلامی صدرا)
کلید واژه: سنت الهي, ناموس طبيعت, نظـام احسن, سعادت, تقدير الهي, وجود, خير, اسماء و صفات الهي, صفات جماليه و جلاليه,
چکیده مقاله :
جهان آفرينش و طبيعت براساس قواعد و قوانين (نواميس يا سنن الهي) خلق شده و نظام خلقت بر آنها استوار است. مشيت و تقدير الهي بر اين قرار گرفته كه تمام اجزاء و اعضاي جهان هستي، با يكديگر و با مجموعة جهان خلقت، در ارتباطي و تعاملي دوسويه باشند. انسان نيز بعنوان عضوي از اين جهان، هم ميتواند بر آن اثر بگذارد و هم ميتواند از آن تأثير بپذيرد. اين تأثير و تأثر بر اساس قانون (ناموس) و قاعده» اصلي اين جهان، يعني تساوق «وجود» و «خير» مقدر شده است؛ آنجا كه خير هست، وجود نيز هست (و برعكس) و آنجا كه خير نباشد، «شر»، يعني‌لاوجود و عدم است (و برعكس.) يگانه راه رسيدن انسان به سعادت حقيقي، هماهنگي و همراهي با نظام طبيعت و قواعد حاكم بر آن است؛ سنت الهي يا قانون و ناموس طبيعت بگونه‌يي است كه انحراف از آن، شر، بلا، ضرر، آفت، بيماري و ... را در پي خواهد داشت. جهان (انسان كبير) در برابر اعمال خوب و بد انسان (عالم صغير) واكنش نشان ميدهد؛ «گناه» كه همان تمرد از فرامين الهي يا انحراف از قواعد تكوين و طبيعت است، موجب شقاوت و بدبختي انسان خواهد بود و عذاب و كيفر الهي را در پي خواهد داشت. در اينجاست كه اسماء و صفات جلاليّه» خداوند، ظهور و تجلي مي‌يابد.
The world and nature have been created relying on certain divine rules and principles. Based on the Divine Will and pre-ordination, there is a mutual relationship and interaction not only between all the components of the world of being but also between them and the whole world of creation. As a member of this world, Man can both affect it and be affected by it. This process has been predestined based on the main law and principle of this world, that is, the commensurability of “being” and “good”. Where there is good, there is being (and vice versa), and where there is no good, there is evil or non-being (and vice versa). The only way of attaining true happiness for Man is living in harmony with the system of nature and its governing rules. The divine tradition or the laws of nature are such that any deviation from them will lead to evil, misery, loss, calamity, disease, etc. The world (macro-anthropo) reacts to the good and bad deeds of human beings (micro-anthropo). Sin, which means any disobedience to the Divine orders or transgression from the laws of creation and nature, results in human misery and cruelty and will be followed by Divine punishment and torture. This is the point at which God’s glorious names and attributes are manifested.
خامنه‌ای، سیدمحمد (1400) «ناموس طبیعت بمثابه راهکار سعادت بشر»، خردنامه صدرا، شماره 105.