راهكارهاي احياي اخلاق در جامعه از ديدگاه صدرالمتألهين
محورهای موضوعی : ملاصدراپژوهی و اندیشۀ حکمت متعالیه
علي ارشدرياحي
1
*
,
سيدمهران طباطبايي
2
1 - دانشگاه اصفهان
2 - دانشگاه اصفهان
کلید واژه:
چکیده مقاله :
بررسي راهكارهاي احياي اخلاق در جوامعي كه رذالتهاي اخلاقي بر آنها حكمفرما شده است يا در مسير انفكاك از ارزشهاي اخلاق الهي قرار گرفتهاند، ميتواند نقشي تعيين كننده در ادامة حيات اين جوامع داشته باشد. صدرالمتألهين، با نظر به اوضاع و شرايط نامناسب اجتماعي و سياسي زمانة خود در حكومت صفويه به نقد حوزة اجتماعي و تبيين عوامل مختلف در تحقق مدينة فاضله پرداخته است. با توجه به مباني حكمت متعاليه ميتوان برخي از راهكارهاي احياي اخلاق در جامعه مدني را استنباط نمود. موارد زير از جملة اين راهكارها است كه يا ملاصدرا مستقيماً به آنها اشاره كرده است يا از مباني حكمت صدرايي قابل استنباط است و بوسيلة آنها ميتوان جامعه را بسمت مدينة فاضله سوق داد: 1. تصحيح اعتقادات و التزام به احكام شرع 2. توجه همزمان به فقه، حكمت و عرفان بعنوان مباني دين3. تبعيت سياست از شريعت 4. ترويج فرهنگ مهرورزي، نوعدوستي و عشق به همنوع 5. ترويج صنايع و علوم دقيقه و لطيفه در جامعه 6. توجه فقها، حكما و عرفا به وظايف سياسي و اجتماعيشان 7. پرهيز از ظاهربيني، قشرينگري و بيبصيرتي مردم، فقها، حكما و عرفا 8. شكستن بتهاي جاهلي كه همان شخصيتهاي عارفنما، حكيمنما، فقيهنما و سياستبازان عرصة اجتماعيند.
A study of the methods of reviving morality in societies which are dominated by moral vices or are distancing themselves from the divine moral virtues could play a significant role in their survival. Given the inappropriate social and political conditions of his time during the Safavid era, Mulla Sadra criticized the social atmosphere of that time and explained the various factors that might lead to the realization of utopia. In this paper, the writers have tried to introduce some strategies that can be used to lead the society towards utopia. Some of them have been directly mentioned by Mulla Sadra, and some have been inferred from the fundamental principles of the Transcendent Philosophy, as follows: 1. Correcting religious beliefs and observing religious laws; 2. Paying simultaneous attention to jurisprudence, wisdom, and gnosis as the bases of religion; 3. Subordinating politics to religion; 4. Spreading the culture of devotion, altruism, and love of human beings; 5. Disseminating exact and subtle sciences in society; 6. Having jurists, philosophers, and gnostics pay attention to their political and social duties; 7. Avoiding superficiality, petrification, and shallowness on the part of the public, philosophers, and gnostics, and 8. Demolishing the idols worshipped by ignorant people (these idols include pseudo-gnostics, pseudo- philosophers, pseudo-jurists, and deceptive politicians).