Levels of Faith in Mullā Ṣadrā’s Transcendent Philosophy and Stages of the Growth of Faith in Fowler’s View
Subject Areas : Studies on Mulla Sadra and the Transcendent PhilosophyMehdi Zamani 1 * , Ziba Shafiee khoozani 2
1 - Associate Professor, Theology Department, Payame Noor University, Tehran, Iran
2 - Assistant Professor, Theology Department, Payame Noor University, Tehran, Iran
Keywords: Faith, levels of faith, growth of faith, Transcendent Philosophy, Mullā Ṣadrā, Fowler,
Abstract :
Mullā Ṣadrā has discussed the levels of faith based on the principles of the Transcendent Philosophy, particularly the trans-substantial motion and gradation of the levels of existence, Man, and knowledge. He divides faith sometimes into imitative, demonstrative, and obvious types and sometimes into external and true, verbal, semantic, real (demonstrative or unveiled) and drowning into the light of oneness types. In his view, the highest level of faith belongs to masters of theoretical and practical intellect, only a few of whom reach the level of divine vicegerency and the perfect Man. James Fowler, the contemporary theologist and psychologist, explains the growth of faith at six stages: 1) intuitive projective faith, 2) mythic-literal faith, 3) synthetic-conventional, 4) individuative reflective faith, 5) conjunctive faith, and global faith. He does so under the influence of certain modern Christian theologians, such as Tillich, and psychologists, such as Piaget, Kohlberg, and Erikson. Fowler believes that figures like Mahatma Gandhi and Mother Teresa exemplify the sixth level of faith in the light of their cognitive and moral breadth of insight. Here, following a descriptive analytic method, the authors initially explain Mullā Ṣadrā’s view regarding the levels of faith and Fowler’s view of the stages of the growth of faith and then compare, contrast, and evaluate the two views.
قرآن کریم.
آذربایجانی، مسعود؛ موسوی اصل، مهدی (1398) درآمدی بر روانشناسی دین، تهران: سمت.
ابن ابی‌الحدید، عزالدین ابوحامد (1370) شرح نهج البلاغه، قم: کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی.
ابن‌سینا (1375) الاشارات و التنبیهات، قم: نشر البلاغه.
بغدادی، عبدالقاهر (1408ق) الفرق بین الفرق و بیان الفرقة الناجیة منهم، بیروت: دار الجیل.
خادمی، عین‌الله؛ ماجدی، قدسیه (1393) «چیستی ایمان از دیدگاه ملاصدرا»، فلسفه دین، شمارۀ 2، ص324ـ289.
زاهدی، محمدصادق؛ صداقت، علی (1393) «شمول‌گرایی فراگیر: بررسی نظریة نجات ملاصدرا»، پژوهشنامه ادیان، شمارۀ 16، ص90ـ69.
زمانی، مهدی (1399) «نقش ساحات احساسی و ارادی ایمان در پیوند دوسویه آن با فعل اخلاقی از دیدگاه ملاصدرا»، خردنامه صدرا، شمارۀ 101، ص26ـ13.
زندوانیان، احمد و همکاران (1394) «نظریه رشد ایمانی فاولر به‌عنوان چارچوبی برای تربیت دینی»، ادیان و عرفان، سال 48، شمارۀ1، ص79-67.
طوسی، ابوجعفر محمدبن حسن (بی‌تا) الرسائل العشر، قم: مؤسسه نشر اسلامی.
علم‌الهدی، سیدمرتضی (1417ق) الذخیرة فی علم الکلام، قم: مؤسسه نشر اسلامی.
علوی، محمدکاظم (1393) «تحلیل معرفت‌محورانه مراتب ایمان در فلسفه ملاصدرا»، حکمت و فلسفه، شمارۀ 38، ص 28-7.
کیلن، ملانی؛ اسمتانا، جودیث (1395) رشد اخلاقی: کتاب راهنما، ترجمۀ محمدرضا جهانگیرزاده، علیرضا شیخ‌شعاعی، سیدرحیم راستی‌تبار، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
گرجیان، محمد مهدی؛ اسماعیلی، معصومه (1395) «منازل وجودی انسان در حرکت استکمالی عقل از منظر ملاصدرا»، پژوهشهای هستی¬شناختی، شمارۀ 9، ص49ـ35.
ملاصدرا (1380) الحکمة المتعالیة فی الأسفار الأربعة، ج7، تصحیح و تحقیق مقصود محمدی، تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
ملاصدرا (1381الف) المبدأ و المعاد، تصحیح و تحقیق محمد ذبیحی و جعفر شاه‌نظری، تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
ملاصدرا (1381ب) الحکمة المتعالیة فی الأسفار الأربعة، ج6، تصحیح و تحقیق احمد احمدی، تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
ملاصدرا (1381ج) کسر اصنام الجاهلیة، تصحیح و تحقیق محسن جهانگیری، تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
ملاصدرا (1382الف) شرح و تعلیقه صدرالمتالهین بر الهیات شفاء، تصحیح و تحقیق نجفقلی حبیبی، تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
ملاصدرا (1382ب) الشواهد الربوبیة فی المناهج السلوکیة، تصحیح و تحقیق سیدمصطفی محقق داماد، تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
ملاصدرا (1382ج) الحکمة المتعالیة فی الأسفار الأربعة، ج9، تصحیح و تحقیق رضا اکبریان، تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
ملاصدرا (1383الف) الحکمة المتعالیة فی الأسفار الأربعة، ج1، تصحیح و تحقیق غلامرضا اعوانی، تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
ملاصدرا (1383ب) الحکمة المتعالیة فی الأسفار الأربعة، ج3، تصحیح و تحقیق مقصود محمدی، تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
ملاصدرا (1383ج) الحکمة المتعالیة فی الأسفار الأربعة، ج8، تصحیح و تحقیق علی‌اکبر رشاد، تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
ملاصدرا (1386) مفاتیح الغیب، تصحیح و تحقیق نجفقلی حبیبی، تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
ملاصدرا (1389الف) تفسیر القرآن الکریم، تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
ملاصدرا (1389ب) اسرار الآیات و انوار البینات، تصحیح و تحقیق محمدعلی جاودان، تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
ملاصدرا (1391) مجموعه رسائل فلسفی، ج4، تصحیح و تحقیق ذبیح‌الله صاحبکار، تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
نوذری، محمود (1396) روانشناسی تحول دینداری، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
نوذری، محمود؛ غلامی، مهدی (1396) «مراحل شکل‌گیری ایمان از دیدگاه فاولر و نقد آن»، اسلام و پژوهشهای روان‌شناختی، شمارۀ 8، ص83ـ65.
وحیدی مهرجردی، شهاب‌الدین (1388) «ایمان از دیدگاه ملاصدرا»، اندیشه نوین دینی، شمارۀ 17، ص85ـ59.
Ekman, P. C. T. (1996). Faith development theory and spiritual direction. Pastoral psychology, vol. 44, no. 4.
Fowler, J. W. & Dell, M. L. (2004). Stages of faith and identity: birth to teens. Child and adolescent psychiatric clinics of north America. vol. 13, no. 1, pp. 7-34.
Fowler, J. W. & Dell, M. L. (2006). Stages of faith from infancy through adolescence: reflections on three decades of faith development theory, thousand oaks. CA, US: Sage Publications.
Fowler, J. W. (1981). Stages of faith: the psychology of human development and the quest for meaning. San Francisco: Harper & Row.
Neumann, M. E. (2011). Addressing children’s beliefs through Fowler’s stages of faith. Journal of pediatric nursing, vol. 26, no. 1, pp. 44-50.
Stanard, R. & Painter, L. (2004). Using a faith development model in collage counseling. College student affairs journal, vol. 23, no. 2, pp. 197-207.