بررسی خلود در عذاب و شبهات پیرامون آن از دیدگاه علامه طباطبایی و آیتالله جوادی آملی
محورهای موضوعی : ملاصدراپژوهی و اندیشۀ حکمت متعالیه
نعیمه نجمینژاد
1
*
,
یحیی نورمحمدی نجف آبادی
2
1 - دانشپژوه سطح 4 حکمت متعالیه، جامعة الزهرا(س)، قم، ایران
2 - استادیار گروه معارف اسلامی، دانشگاه ملایر، ملایر، ایران
کلید واژه: خلود, عذاب, نار, علامه طباطبایی, جوادی آملی,
چکیده مقاله :
زندگی اخروی و نحوة آن از چالشیترین مباحث در حوزة دین است؛ ازجمله مسئلة خلود در عذاب، که یکی از مهمترین مسائل مربوط به معاد و کیفر الهی است و هر یک از اندیشمندان بمقتضای مبانی فکری خود، در پی تبیین آن برآمدهاند. عدهیی معتقدند خلود در دوزخ، مساوی خلود در عذاب نیست و مخلدین در دوزخ، پس از اینکه مدتی عذاب کشیدن، عذاب با طبع آنها سازگار شده و به عذب تبدیل میشود. در مقابل، برخی معتقدند عذاب هیچگاه برای مخلدین در دوزخ گوارا نخواهد شد. این مقاله که بروش توصیفیـتحلیلی نگاشته شده، به تبیین نظر علامه طباطبایی و دیدگاه استاد جوادی آملی پرداخته و شبهات مطرح دربارة این مسئله را با توجه به نظر ایندو اندیشمند، بررسی و نقد نموده و اثبات میکند که خلود در عذاب، امری قطعی است و کفار، منافقان و مشرکان معاند، تا ابد در عذاب خواهند بود. خلود در عذاب با عدل، حکمت و رحمت الهی و آیات قرآن کریم، سازگار است.
The afterlife and its nature are among the most challenging issues in the realm of religion. One of the most important problems in relation to resurrection and divine penalty is the eternity of punishment, and different philosophers have tried to explain it in line with their own philosophical foundations. Some believe that immortality in hell is not equal to immortality in punishment, for the immortals in hell, after a period of suffering, grow accustomed to it and, thus, punishment transforms to pleasure for them. In contrast, some others believe that punishment will never turn into pleasant for the immortals in hell. Following a descriptive analytical method, this paper explains the views of ‘Allāmah Ṭabāṭabā’ī and Āyatullāh Javādī Āmolī and investigates and critiques the misgivings regarding this issue based on the opinions of these two thinkers. It demonstrates that the eternity of punishment is certain, and disbelievers, hypocrites, and hostile polytheists will remain in torment forever. The eternity of punishment is consistent with divine justice, wisdom, and mercy and the verses of the Holy Qur’ān.
قرآن کریم.
نهج¬البلاغه.
ابن¬عربی، محیی¬الدین (بیتا) فتوحات مکیه، بیروت: دار الصادر.
جوادی آملی، عبدالله (1386) رحیق مختوم، قم: اسراء.
جوادی آملی، عبدالله (1388الف) تفسیر تسنیم، قم: اسراء.
جوادی آملی، عبدالله (1388ب) معاد در قرآن، قم: اسراء.
سیوطی، عبدالرحمنبن ابىبكر (1404) الدر المنثور فی التفسیر بالماثور، قم: كتابخانه آيتالله مرعشى نجفى(ره).
صدوق، محمدبن علی (1378) عیون اخبار الرضا، تهران: جهان.
طباطبایی، سیدمحمدحسین (1371) المیزان فی تفسیر القرآن، قم: اسماعیلیان.
طباطبایی، سیدمحمدحسین (1388) انسان از آغاز تا انجام، قم: بوستان كتاب.
طباطبایی، سیدمحمدحسین (1389) لب اللباب، قم: بوستان كتاب.
طباطبایی، سیدمحمدحسین (بی¬تا) مهر تابان، قم: باقر العلوم (ع).
مجلسی، محمدباقر (1403) بحار الأنوار، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
مطهری، مرتضی (1387الف) عدل الهی، تهران: صدرا.
مطهری، مرتضی (1387ب) معاد، قم: صدرا.