تشكيك خاصي وجود از ديدگاه آقاعلي مدرس و تفاوت آن با ساير انواع تشكيك خاصي
محورهای موضوعی : پژوهش درباره فیلسوفان صدرایی و شارحان و منتقدان ملاصدراسيد شهريار كمالي سبزواري 1 *
1 - دانشگاه تربيت مدرس
کلید واژه:
چکیده مقاله :
در حكمت متعاليه مناط تشكيك خاصي، بازگشت مابه الاشتراك به مابه الامتياز است. اين، يك ضابطه و معيار عام است بگونهيي كه بر اساس آن حداقل سه قسم تشكيك خاصي را ميتوان تعريف نمود. در قسم اول از انواع تشكيك خاصي، كثرت بر وحدت غلبه يافته است بگونهيي كه تمام موجودات و كثرات هستي صرفاً در سنخ وجود با يكديگر اشتراك دارند. در قسم ديگر غلبة وحدت بر كثرت حاكم است بگونهيي كه تمام كثرات عالم وجود، مراتب يك وجود واحد هستند. در اين بين، قسم سومي نيز مطرح است كه راه ميانهيي بين دو قسم ديگر را در پيش گرفته است. در اين قسم از تشكيك خاصي وجود كه از بيانات آقاعلي مدرس در كتاب بدايع الحكم قابل استنتاج است، غلبة وحدت بر كثرت در ميان كثرات امكاني حاكم است، زيرا تمامي آنها مراتب يك وجود واحد اطلاقي هستند در حاليكه ميان واجب تعالي و مجموع كثرات امكاني، غلبة كثرت بر وحدت حكمراني ميكند.
In the Transcendent Philosophy, the basis of particular gradation is the return of the shared element to the distinguishing factor. This is a general rule and criterion for particular gradation, based on which at least three types of such gradation can be defined. In the first type, plurality dominates oneness so that all beings and plural things in the world merely share the aspect of being in existence. In the next type, oneness dominates plurality so that all the multiple beings of the world comprise the stages of a single being. The third type of particular gradation is midway between the other two types. Based on the particular gradation discussed by Aqa Ali Mudarres in the book of Bidayah al-hikam, oneness dominates plurality among possible multiple beings because all of them comprise the different grades of a single and absolute being. However, between the Almighty Necessary and the collection of possible multiple things, it is plurality which dominates oneness.