مقایسۀ دیدگاه صدرالمتألهین و ادوارد جاناتان لو درباب کیفیت ارتباط نفس با بدن
محورهای موضوعی : ملاصدراپژوهی و اندیشۀ حکمت متعالیهپروین نیک سرشت 1 * , قاسم کاکایی 2 , محمدباقر عباسی 3
1 - مربی دانشگاه شهید باهنر کرمان؛ دانشجوی دکتری فلسفه و کلام اسلامی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران
2 - استاد گروه فلسفه و کلام اسلامی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران
3 - استادیار گروه فلسفه و کلام اسلامی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران
کلید واژه: رابطۀ نفس و بدن, حکمت متعالیه, فلسفۀ ذهن, سوژۀ تجربه, صدرالمتألهین, ادوارد جاناتان لو,
چکیده مقاله :
یکی از این پرسشهای اساسی در انسان‌شناسی فلسفی، چگونگی ارتباط نفس با بدن، بعنوان دو جوهر مجزای از یکدیگر است. این پرسش هم در فلسفۀ اسلامی و هم در فلسفۀ ذهن مورد بررسی قرار گرفته است. در سنت فلسفۀ اسلامی، صدرالمتألهین با طرح اصل جسمانیة‌الحدوث و روحانیة‌البقاء بودن نفس، درصدد برآمد تا پاسخی قاطع برای این معضل فراهم آورد. از سوی دیگر، ادوارد جاناتان لو، یکی از صاحبنظران برجسته در حوزۀ فلسفۀ ذهن، نیز با نفی تجرد محض نفس، کوشیده این چالش را حل کند. این پژوهش بدنبال اینست که آراء این‌دو فیلسوف را بررسی و ارزیابی نماید تا روشن شود که آیا توانسته‌اند این معضل را برای همیشه حل کنند یا خیر. مقالۀ حاضر، با مطالعه و تأمل در منابع مربوطه، بروش توصیفی‌ـ‌تحلیلی انجام شده است. اگرچه ابتدا بنظر میرسد هر یک از این‌دو فیلسوف، با پاسخهایی شبیه به هم، تا حدی توانسته‌اند بر این مشکل فائق آیند، اما دقت نظر در دیدگاه آنها نشان میدهد که پاسخهای هر یک، با اشکالاتی همراه است که باید به آنها پاسخ داده شود.
One of the fundamental questions in philosophical anthropology pertains to the quality of the relationship between the soul and the body as two separate substances. This question has also been targeted in both Islamic philosophy and the philosophy of the mind. In Islamic philosophy, through propounding the principle of the corporeal origination and spiritual subsistence of the soul, Mullā Ṣadrā has tried to provide a decisive answer to this question. On the other hand, Edward Jonathan Lowe, one of the distinguished authorities in the field of the philosophy of the mind, has tried to resolve this challenge through negating the absolute immateriality of the soul. Following a descriptive-analytic method and through library research, the present study was carried out to investigate and evaluate the views of these two philosophers in order to find out whether they have been successful in solving this problem. The findings of the study indicate that, although it initially appears that both of them have been able to overcome this dilemma through providing similar responses, some deliberation over their approaches reveals that their answers suffer from certain problems that must be resolved.
عبودیت، عبدالرسول (1394) درآمدی به نظام حکمت صدرایی، تهران: سمت.
مصباح یزدی، محمدتقی (1380) شرح جلد هشتم اسفار اربعه، تحقیق و نگارش محمد سعیدی‌مهر، قم: مؤسسۀ امام خمینی.
ملاصدرا (1381) كسر أصنام الجاهلية، تصحیح و تحقیق محسن جهانگیری، تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
ملاصدرا (1382) المبدأ و المعاد، تصحیح و تحقیق جعفر شاه‌نظری و محمد ذبیحی، تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
ملاصدرا (1383) الحکمة المتعالیة فی الأسفار الأربعة، ج8، تصحیح و تحقیق علی اکبر رشاد، تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
ملاصدرا (1386) مفاتیح الغیب، تصحیح و تحقیق نجفقلی حبیبی، تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
ملاصدرا (1391) الشواهد الربوبیة فی المناهج السلوکیة، تصحیح و تحقیق سیدمصطفی محقق داماد، تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
Kister M. (2005). Lowe`s argument for dualism from mental causation. Philosophia, vol. 33, pp. 319-329.
Lowe, E. J.; Antonietti, A. & Corradini, A. (2008). Psycho-Physical Dualism Today. Lexington Books.
Lowe. E. J. (1996). Subjects of Experience. Cambridge University Press.
Lowe. E. J. (2000). An introduction to the philosophy of mind. Britiain: Cambridge University press.
Lowe. E. J. (2006). Non-Cartesian Substance Dualism and the Problem of Mental Causation. Erkenntnis. vol. 65, pp. 5-23.
Lowe. E. J. (2009). Dualism. Oxford handbooks online.