تمهیدات و مختصات سیاست جنایی متعالیه
محورهای موضوعی : ملاصدراپژوهی و اندیشۀ حکمت متعالیهمحمد میرزایی 1 , ایمان امینی 2 *
1 - استاديار دانشگاه امین، تهران، ايران
2 - استاديار دانشگاه امین، تهران، ايران
کلید واژه: حکمت متعالیه, سیاست جنایی, سیاست جنایی متعالیه, ملاصدرا,
چکیده مقاله :
سیاست جنایی به تدبیر علمی و تدبّر عملی دربارة پدیدة مجرمانه میپردازد و از لحاظ اینکه با پدیدة مجرمانه مرتبط است، از هنجارها و ارزشهای موجود در جامعه متأثر شده و بايد بر اساس آن ارزشها و باورها سامان یابد. در جامعه یا نظامی که ایدئولوژی و ارزشهای غالب آن دینی است نمیتوان از سیاستهای وارداتی یا ترجمانی که ریشه در اصول مورد پذيرش مبدأ صدور آن دارد، کارآیی لازم را انتظار داشت. بهمين دليل پایه ریزی الگویی از سیاست جنایی که با اصول و ارزشهای پذیرفته شده در جامعة هدف متناسب باشد، امری مهم تلقی میشود. سیاست جنایی متعالیه الگویی است که ابتنای نظری آن برگرفته از حکمت متعالیه صدرالمتألهین است. اين الگو علاوه بر جامعیت در تأمین مصالح مادی و دنیوی، بر خلاف سیاستهای جنایی متعارف، دارای ابعاد متافیزیکی و معنوی و مطابق با باورهای دینی و آموزه های اسلامی و مشترکات فطری و انسانی است که هدف غایی آن، نورانیت انسان و جامعه و در نهایت، تأمین سعادت انسان و رساندن وی به قرب الهی است. مقالة حاضر بمثابه يك پيشگفتار، درصدد تبیین مختصات و مؤلفه های این الگو با نگاهی به قوانین موجود کشور برآمده است.
Criminal policy entails scientific planning and practical prudence in dealing with criminal phenomena. Since it is related to criminal acts and events, it is influenced by the existing norms and values in society and must be organized accordingly. In a society or system in which religious ideologies and values are dominant, one cannot expect the necessary efficiency from imported policies or reports rooted in the principles accepted in their sources of origin. Therefore, it is of great importance to develop a model of criminal policy that conforms to the prevalent principles and values in the target society. Transcendent criminal policy is theoretically rooted in Mullā Ṣadrā’s Transcendent Philosophy. This model, in addition to its inclusiveness regarding the provision of material and worldly advantages, unlike the common criminal policies, enjoys some metaphysical and spiritual dimensions that conform to Islamic religious beliefs and teachings and common fiṭrī (intrinsic) and human features. The ultimate goal of this policy is to enhance the luminous development of individuals and society and, at best, provide for Man’s happiness, and guide them on their path to gaining proximity to God. The present paper, similar to an Introduction, aims to explain the features and elements of this model based on the existing laws in the country.
قرآن كريم.
نهج‌البلاغه.
احمدي، علي‌اصغر (1379) «كرامت در اسلام، با تأكيد بر ديدگاه امام علي (ع)»، تربيت اسلامي، شمارة 4، ص114ـ108.
الياسي، محمدقاسم (1387) «رابطه شريعت و سياست از ديدگاه حكمت متعاليه»، علوم سياسي، شمارة 43، ص186ـ159.
انسل، مارك (1391) دفاع اجتماعي، ترجمة محمد آشوري و علي‌حسين نجفي ابرندآبادي، تهران: گنج دانش.
جوادي آملي، عبدالله (1375) فلسفه حقوق بشر، قم: اسراء.
حبيب‌زاده، محمدجعفر؛ رحيمي‌نژاد، اسمعيل (1386) «كرامت انساني در قانون اساسي ج.ا»، مدرّس علوم انساني، شمارة 4، ص82ـ51.
حرّ عاملي، محمدبن‌حسن (1409ق) وسائل الشيعة، قم: مؤسسة آل‌البيت.
حسيني، سيدمحمد (1376) «سياست جنايي (مفاهيم، مدلها)»، كانون وكلا، شمارة 11، ص52ـ32.
حسيني، سيدمحمد (1383) سياست جنايي در اسلام و جمهوري اسلامي ايران، تهران: سمت.
حكيمي، محمدرضا؛ حكيمي، علي؛ حكيمي، محمد (1375) الحياة، ترجمة احمد آرام، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامي.
خميني، سيدروح‌الله (1376) شرح چهل حديث، تهران: مؤسسه تنظيم و نشر آثار امام خميني (ره).
دلماس مارتي، مي‌ري (1393) نظامهاي بزرگ سياست جنايي، ترجمة علي‌حسين نجفي ابرندآبادي، تهران: ميزان.
دلماس مارتي، مي‌ري (1381) نظامهاي بزرگ سياست جنايي، ترجمة علي‌حسين نجفي ابرندآبادي، تهران: ميزان.
رمسيس، بهنام (1983) المجرم تكويناً و توقيماً، اسكندرية: منشاة المعارف.
سبزواري، حاج ملاهادي (بي‌تا) منظومه حكمت، قم: دارالعلم (چاپ سنگي).
طباطبايي، سيدمحمدحسين (1411ق) الميزان في تفسير القرآن، بيروت: مؤسسه اعلمي للمطبوعات.
عظيم‌زاده اردبيلي، فائزه؛ حسابي، ساره (1390) «سياست جنايي و تطور مفهومي آن»، تعالي حقوق، سال 4، شمارة 15، ص133ـ113.
عندليبي، عادل (1385) «عبد؛ استعاره كانوني در انسانشناسي قرآن»، نامة حكمت، دوره 4، شمارة 7، ص144ـ129.
فارابي، ابونصر (1376) السياسة المدنية، ترجمه و شرح حسن ملكشاهي، تهران: سروش.
قلي‌پور، آرين؛ پورعزت، علي‌اصغر؛ طاهري عطار، غزاله (1388) «مصلحت‌انديشي و تحليل تحولات ساختاري در پرتو طرحهاي سازماني و كاركردهاي اجتماعي»، حقوق و مصلحت، شمارة 3، ص122ـ99.
كليني، محمدبن‌يعقوب (1362) الكافي، تهران: كتابفروشي اسلاميه.
گسن، ريمون (1371) «بحران سياستهاي جنايي كشورهاي غربي»، ترجمة علي‌حسين نجفي ابرندآبادي، تحقيقات حقوقي، شمارة 10، ص335 ـ 275.
لازرژ، كريستين (1381) درآمدي به سياست جنايي، ترجمه علي حسين نجفي ابرندآبادي، تهران: ميزان.
ملاصدرا (1381) المبدا و المعاد، تصحيح و تحقيق محمد ذبيحي و جعفر شاه‌نظري، تهران: بنياد حكمت اسلامي صدرا.
ملاصدرا (1383) الحكمة المتعالية في الاسفار الاربعة، ج1، تصحيح و تحقيق غلامرضا اعواني، تهران: بنياد حكمت اسلامي صدرا.
ملاصدرا (1386) مفاتيح الغيب، تصحيح و تحقيق نجفقلي حبيبي، تهران: بنياد حكمت اسلامي صدرا.
ملاصدرا (1391) الشواهد الربوبية في المناهج السلوكية، تصحيح و تحقيق سيدمصطفي محقق داماد، تهران: بنياد حكمت اسلامي صدرا.
منتظري، حسينعلي (1380) درسهايي از نهج‌البلاغه، تهران: ساروي.
منتظري، حسينعلي (1383) رساله حقوق، قم: سرايي.
ميرمحمدصادقي، حسين؛ رحمتي، علي (1394) «مصاديق عدول از اصول كلي حقوق كيفري در جرائم عليه امنيت»، راهبرد، سال 24، شمارة 76، ص32ـ5.
نجفي ابرندآبادي، علي‌حسين (1391) «از حق بر امنيت تا حق بر تأمين»، در مديريت انسان‌مدار ريسك جرم، تهران: ميزان.
نجفي توانا، علي (1386) «تعارض و انسداد در سياست جنايي ايران»، تحقيقات حقوقي آزاد، شمارة 1، ص178ـ145.
نوربها، رضا (1378) «سياست جنايي سرگردان»، تحقيقات حقوقي، شمارة 25ـ26، ص127ـ103.
نوربها، رضا (1388) زمينه حقوق جزاي عمومي، تهران: گنج دانش.
نوبهار، رحيم (1384) «بررسي قاعده فقهي حرمت تنفير از دين»، تحقيقات حقوقي، شمارة ويژة يادنامه دكتر شهيدي، ص172ـ129.
هيوود، اندرو (1385) مفاهيم كليدي در علم سياست، ترجمة حسن‌سعيد كلاهي و عباس كاردان، تهران: علمي و فرهنگي.
يوسفي راد، مرتضي (1388) «امامت در مقايسة دو رويكرد حكمت متعاليه و فلسفة مشاء»، حكومت اسلامي، سال 14، شمارة 4 (پياپي 54)، ص94ـ75.
Cole, George F. and Smith, Christopher E. (1998). The American System of criminal justice, Wadsworth Publishing Company.
Cole, George F. and Gertz, Mary G. (1997). The Criminal Justice System: Politics and Policies, West/Wadsworth Publication.
Mcintosh, D. (2010). “The Transhuman Security Dilemma”, Journal fn Evolution and Technology, vol.21, No.2, pp. 32-48.
Packer, Herbert (1968), Two Models of the Criminal Process, tanford University Press.